Yeni bir araştırma, bariatrik cerrahi sonrası gençlerde kilo geri alımının, kandaki PFAS seviyeleri yüksek olduğunda daha fazla olabileceğini ortaya koydu. PFAS nedir, neden tehlikeli ve nasıl korunabiliriz?
İçindekiler
PFAS Nedir ve Sağlığımızı Nasıl Etkiler?
PFAS (Per- ve Poli-fluoroalkil Maddeler), mutfak eşyaları, gıda ambalajları, suya dayanıklı giysiler ve hatta bazı kozmetiklerde bulunan, doğada ve insan vücudunda neredeyse yok olmayan sentetik kimyasallardır.
- “Sonsuz kimyasallar” olarak bilinirler.
- Hormon dengesini bozabilir, metabolizmayı yavaşlatabilir ve yağ depolamayı artırabilirler.
Bu özellikleri nedeniyle PFAS maruziyeti, obezite ve metabolik bozukluklar açısından önemli bir risk faktörü olarak görülüyor.
Araştırmadan Öne Çıkan Bulgular
ABD’de yapılan geniş çaplı bir çalışmada, 200’ün üzerinde genç kilo verme ameliyatı (bariatrik cerrahi) öncesi ve sonrası 5 yıl boyunca takip edildi.
- PFOS, PFHxS ve PFHpS gibi PFAS türleri yüksek olan gençler, düşük seviyelere sahip olanlara göre daha fazla kilo geri aldı.
- Yüksek PFOS düzeyi olanlar 5 yıl içinde ortalama 21 kilo alırken, düşük seviyede olanlar 16 kilo aldı.
- Bel çevresinde de benzer şekilde daha fazla genişleme görüldü.
PFAS ve Bariatrik Cerrahi Sonrası Kilo Kontrolü
Kilo verme ameliyatı sonrası kiloyu korumak, tip 2 diyabet gibi obeziteyle ilişkili hastalıkların önlenmesi için kritik.
Bu çalışma, PFAS maruziyetinin kilo kontrolünü zorlaştırabileceğini gösterdi. PFAS’un metabolizmayı etkileyerek kilo geri alımını hızlandırabileceği düşünülüyor.
PFAS Maruziyetini Azaltmak İçin İpuçları
PFAS tamamen hayatımızdan çıkarmak zor olsa da azaltmak mümkün:
- Teflon tavalar yerine paslanmaz çelik veya döküm demir tavalar tercih edin.
- Mikrodalgada patlamış mısır paketleri ve fast-food yağ geçirmez ambalajlardan kaçının. • Su geçirmez kumaşlar ve leke tutmaz halılardan uzak durun.
- İçme suyunda PFAS olup olmadığını öğrenin; gerekiyorsa filtre kullanın.
Sonuç: Sağlığı Korumak İçin Daha Fazla Farkındalık
Bariatrik cerrahi sonrası kilo geri alımı sadece beslenme ve egzersizle ilgili değil; vücudumuzdaki görünmez kimyasal yük de önemli rol oynayabiliyor. PFAS maruziyetini azaltmak, gençlerde ameliyat sonrası uzun vadeli sağlık başarısını destekleyebilir.
Kaynakça: Baumert BO, Costello E, Li Z, et al. PFAS Exposure and Postoperative Weight Regain in Adolescents After Bariatric Surgery: Findings From the Teen-LABS Study. Obesity (Silver Spring). 2025 Aug 14. doi:10.1002/oby.70009. PMID: 40808486.
