Zihinsel rahatsızlıklar örneğin depresyon, anksiyete ya da şizofreni sadece ruh halimizi değil, vücudumuzu da etkileyebiliyor. Bu hastalıkları yaşayan kişilerde kilo artışı ve obezite riski, ne yazık ki toplumun geri kalanına göre daha fazla görülüyor. Son yapılan bir araştırma ise, beyin filmlerinin (MR görüntülerinin) gelecekteki kilo alımını önceden tahmin edebileceğini ortaya koydu.
Bilim insanları, psikiyatrik hastalık tanısı alan kişilerin beyinlerini MR ile görüntüledi. Ardından, sağlıklı kişilerin beyin yapısına göre bir bilgisayar programı (yani yapay zeka modeli) geliştirildi. Bu model, sadece beyin yapısına bakarak kişinin kilosunu tahmin edebiliyordu.
İlginç olan şu: Yapay zeka bazı hastalarda “bu kişi biraz kilolu olabilir” şeklinde bir tahminde bulundu, ama aslında o kişiler o sırada kilolu değildi. Fakat zaman geçtikçe bu kişiler gerçekten kilo almaya başladı. Yani beyin görüntülerindeki bazı değişiklikler, gelecekteki kilo artışının habercisi gibiydi.
Uzmanlar bunun nedenini, bazı psikiyatrik hastalıklarda beynin “ödül sistemi” dediğimiz bölgesinde görülen farklılıklarla açıklıyor. Bu bölge, yemek yeme isteğimizi ve doygunluk hissimizi etkileyen alanlardan biri. Bu sistemdeki dengesizlik, kişiyi daha fazla yeme eğilimine yönlendirebiliyor.
Araştırmanın en güzel yanı, bu bilgilerin gelecekte hastaların hayatını kolaylaştırabilecek olması. Eğer bir kişide kilo alma riski önceden fark edilirse, doktorlar daha erken önlem alabilir. Örneğin, beslenme düzeni ve egzersiz önerileriyle obezite ve kalp-damar hastalıklarının önüne geçilebilir.
Sonuç olarak, zihinsel hastalıklar sadece ruhsal değil, bedensel sağlığımızı da etkiliyor. Bu yüzden düzenli doktor kontrolleri, sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam çok önemli. Beynimiz bize aslında birçok şey söylüyor — bazen gelecekteki kilomuz hakkında bile!
Kaynakça:
Khuntia A., Popovic D., Sarışık E., Buciuman M. O., Pedersen M. L. et al. “The BMIgap tool to quantify transdiagnostic brain signatures of current and future weight”. Nature Mental Health. 2025. DOI:10.1038/s44220-025-00522-3.
